انواع شرکت سهامی

بر طبق مواردی که در ماده 1 قانون تجارت وضع شده است

شرکت سهامی شرکتی می باشد که سرمایه آن سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن است. ماده 2 قانون تجارت بیان می کند:

شرکت سهامی به عنوان شرکت بازرگانی محسوب می شود مگر آن که موضوع عملیاتی آن امور بازرگانی نباشد.

همچنین ماده 3 همین قانون بیان می دارد که: تعداد شرکاء در شرکت های سهامی نباید از سه نفر کمتر باشد.

و در پایان ماده 4 قانون تجارت مقرر می دارد که :شرکت های سهامی بر دو نوع می باشند:

1. شرکت های سهامی عام: شرکت هایی می باشند که موسسین آن ها بخشی از سرمایه را از طریق فروش سهام مردم تامین می نمایند.
2. شرکت های سهامی خاص:شرکت هایی می باشند که همه بودجه ی آن ها در زمان تاسیس منحصراً به وسیله موسسین تامین می شود.

لذا همان گونه که به نظر می آید ،قانون تجارت در طی چند ماده خصوصیات و ویژگی های شرکت های سهامی اعم از عام و خاص را مقرر کرده اما این قانون تعریفی برای «شرکت» و نیز تفوت بین «شرکت مدنی» و «شرکت تجاری» بین نکرده است.

همینطور در مورد عامل منفعت طلبی و کسب سود و تحصیل درآمد و اعمال نظر حقوق عمومی از طریق قوانین و مقررات آمره به وسیله دولت شرکت های سهامی نظری ندارد، با همه این تفاسیر با جمع بندی مواد بالا می توان به یک سری نتایج در مورد شرکت های سهامی به قرار زیر دست پیدا کرد:

• در شرکت های سهامی، سرمایه سهام به ارزش مساوی میان اعضا تقسیم می شود بر خلاف شرکت با مسئولیت محدود که سرمایه به شورت مساوی تقسیم نشده و شرکاء با پرداخت سرمایه درصد توافق شده سرمایه، براساس مقررات در نظر گرفته شده سرمایه گذاری نموده و می توانند سرمایه خود را کاهش یا افزایش دهند و هر فردی می تواند با پیروی تز قانون تجارت، مقداری از سهام شرکت را خریداری و تملک کرده، بر اساس مقررات مربوطه به غیرانتقال دهد.
• باید بگوییم که میزان مسئولیت سهام داران شرکت های سهامی به اندازه میزان سرمایه و سهام آن ها در شرکت می باشد برعکس مسئولیت شرکاء شرکت های تضامنی که اموال شخصی شرکاء نیز گردد پرداخت بدهی های شرکت می باشد، از آنجایی که اشخاص در معامله با این گونه شرکت ها، شرکت های سهامی)، دارائی، کارایی و یا اعتبار آن ها را مورد نظر قرار می دهند. لذا باید گفت که عامل سرمایه شخص شرکت های سهامی بوده و شرکت های سهامی در حقیقت از نوع شرکت های سرمایه ای می باشند.
•  شرکت های سهامی را در دسته شرکت های بازرگانی قرار می دهند، اگر چه برای اموری غیرتجاری مانند تحقیقات علمی و کشف امراض و ساختمان سازی و تولید فیلم و … تاسیس و ایجاد گردند، شرکتی بازرگانی به حساب آمده و بر طبق قوانین مالیاتی ملزم به ارائه اظارنامه مالیاتی وزارت دارایی و پرداخت مالیات شرکت و سود سهام سهامدارن می باشند، مگر این که شرکت تشکیلات خود را به شکل موسسات غیرانتفاعی تاسیس و اساسنامه خود را بر اساس اهداف مدنظر خود تنظیم کنند.
• با تصحیح مسامحه قانونگذار در مورد کلمه «نفر» و «شخص» مندرج ماده 3 قانون تجارت برای اطلاق «شخص» به اشخاص حقیقی و حقوقی، تعداد سهامدارن شرکت های شرکت های سهامی خاص باید از سه نفر کمتر نباشد، چون در مجامع عمومی صورتجلسه ای باید تنظیم شود که به امضاء هیئت رئیسه مجمع متشکل از یک رئیس، دو ناظر (که حتماً باید از سهامداران شرکت انتخاب گردند) و یک منشی (که هم می تواند از سهامداران و هم از خارج از شرکت انتخاب گردد) برسد، ولی درباره شرکت های سهامی عام، ماده 107 قانون تجارت بیان می دارد که عده اعضاء اینگونه شرکت ها باید از 5 نفر کمتر نباشد، لذا ایجاد شرکت های سهامی عام با تعداد اعضای کمتر از 5 نفر امکانپذیر نبوده و مصداقی جهت تاسیس آن نمی توان پیدا کرد. لذا جهت تشکیل شرکت های سهامی عام حداقل نیاز به 5 نفر اعضاء می باشد.

تعریف شرکت های سهامی از دید قانون

باید گفت که شرکت های سهامی، شرکت هایی می باشند که از اجتماع و سرمایه گذاری مشترک مشترک حداقل سه شخص حقیقی یا حقوقی جهت شرکت های سهامی خاص و پنج نفر حقیقی یا حقوقی برای شرکت های سهامی عام ایجاد می گردند و در موضوعی خاص جهت کسب سود و منفعت از راه عملیات بازرگانی و یا تولیدی و یا خدماتی و غیره (پژوهشی) به اشتغال می پردازند، درصورتی که موسسین شرکت بخشی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام مردم تامین کنند به این نوع شرکت ها، شرکت های سهامی عام گفته می شود و چنانچه موسسین همه سرمایه شرکت را خودشان به صورت مستقیم تامین کنند، به شرکت شرکت سهامی خاص گفته می شود. بر اساس قانون سرمایه شرکت های سهامی عام (فعلاً) حداقل باید پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص هم حداقل باید یک میلیون ریال باشد.